Kilka tygodni temu wpadła mi w ręce książka s-f opisująca rzeczywistość, w której zakochani mogli wszczepić sobie czipy wzmacniające współodczuwanie. Dzięki takiemu czipowi można było lepiej rozumieć emocje i intencje partnera / partnerki. Ludzie wszczepiali je sobie oczywiście głównie po to, by mieć pewność, że ta druga osoba kocha równie mocno ;)

To, co pojawiło mi się jako pierwsze, to: dlaczego ci ludzie po prostu ze sobą...nie porozmawiali?

W komunikacji, nie tylko tej związkowej, niebagatelną rolę odgrywa empatia.

Natura wyposażyła nas w zalążek tej turbo-power-mocy, który możemy rozwijać, jak długo i jak głęboko chcemy.

Empatia, kojarzona zazwyczaj (całkiem słusznie) z współodczuwaniem, pozwala odbierać i rozumieć emocje, nastroje i intencje innych ludzi, a także na nie odpowiadać.

Jestem zwolenniczką poznawczo-emocjonalnego podejścia do empatii, zgodnie z którym osoba empatyzująca uruchamiając uważność potrafi rozpoznać emocje innej osoby, a następnie odpowiada na nie własnymi emocjami, ktorymi potrafi adekwatnie zarządzić.

Badania neurobiologiczne i neuropsychologiczne wskazują, że reakcja empatyczna jest wynikiem przetwarzania informacji przez neurony lustrzane, a ich podwójny mechanizm działa na naszą korę przedczołową, która pozwala nam zrozumieć czyjąś perspektywę, a więc „wejść w skórę” drugiego człowieka. Empatię mamy więc niejako wpisaną w naszą neurobiologię.

Jak sprawić, żeby empatia była nie tylko potencjałem, ale naszym stałym sojusznikiem w budowaniu i podtrzymywaniu bliskich relacji?

Ćwicz uważność i aktywne słuchanie.

Kiedy słuchasz, daj drugiej osobie całą swoją uwagę. Nie przygotowuj odpowiedzi, nie oceniaj, nie kontruj w myślach. Przyjmij, że wszystko, co mówi partner / partnerka jest równie ważne jak, to co Ty masz do powiedzenia. Potraktuj informację, którą Ci przekazuje bliska osoba jako wielką pomoc w zrozumieniu jej emocji, intencji i potrzeb.

Wzmacniaj samoświadomość i ucz się zarządzać swoimi emocjami i potrzebami (o tym więcej w kolejnym odcinku).

Obserwuj swoje odczucia i ich zewnętrzną manifestację. Pamiętaj, że to co widzimy w gestach, mimice i tonie głosu postrzegamy jako bardziej szczere i prawdziwe niż słowa, które słyszymy. Obserwuj partnera / partnerkę – czasami łatwiej będzie mu / jej pokazać, co go / ją boli, niż to powiedzieć.

W sytuacji trudnej, gdy macie problem z dojściem do porozumienia, a otwarta komunikacja staje się dla Was ponad siły, spróbujcie pisać.

Napisz 3 listy opisujące zaistniałą sytuację z 3 perspektyw:

własnej subiektywnej,
z perspektywy partnera / partnerki
z perspektywy bezstronnego obserwatora.
Przeczytaj te listy następnego dnia. Czego nowego Cię one nauczyły?

Raz na jakiś czas wykonaj ćwiczenia z Gestaltowskim krzesłem.

Wyobraź sobie, że na krześle przed Tobą siedzi Twój partner / partnerka, przyjrzyj mu / jej się uważnie, a następnie zamień się z nim / nią miejscami. Symbolicznie wejdź w jego / jej skórę, poczuj, jakbyś na chwilę stał/a się nim / nią. Z perspektywy partnera / partnerki odpowiedz na kilka pytań:

• Kim jestem?
• Kim dla mnie jest osoba stojąca przede mną?
• Co do niej czuję?
• Jak bardzo jest dla mnie ważna?
• Z jakiego powodu jest dla mnie ważna?
• Jak to jest być z nią / przy niej?
• Za co ją cenię?
• Czego dla niej pragnę?
• Czego się boję?
• Co mnie irytuje?
• Czym jest dla mnie ta relacja?
• Jak chcę ją rozwinąć?
• O co chcę zapytać tę osobę?
• Co chcę jej powiedzieć?
• Co chcę , żeby wiedziała o mnie?
• Co jest we mnie słabe i miękkie?
• Co czego jestem gotowy/a w tej relacji?
• Jak się z tym czuję?

Praktykuj otwartą komunikację i ucz się:

• oddziel swoje myśli, osądy i odczucia od tego, co partner / partnerka chce zakomunikować. Jeśli tego nie potrafisz, najpierw okaż sobie empatię, odkryj, co Ci uniemożliwia wysłuchanie drugiej osoby bez emocji i ze zrozumieniem
• słuchaj uważnie, skoncentruj swoją uwagę na to, co partner / partnerka Ci komunikuje, patrz mu / jej w oczy, okaż, że jesteś tu i teraz, obecny /a całym sobą i uważny /a
• pytaj, powstrzymaj się od diagnozy, szukaj platformy porozumienia i zrozumienia
• powstrzymaj się od ferowania wyroków, wydawania sądów o tym, co usłyszałeś /aś od bliskiej osoby, zachowaj postawę równości i partnerstwa, okaż akceptację
• pozwól partnerowi / partnerce na łzy, strach, złość i nie traktuj ich jako broń wymierzoną w Ciebie.

Zachęcam Cię do codziennego praktykowania empatii i obserwowania, jak na tym korzysta Wasza relacja.

autorka tekstu: Justyna Bułdys – psycholożka, trenerka, coach, jbuldys@fundacjaq.eu